ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Βυζαντιάδου – Παρίντα, Ν. (2010). Ώρα για δράση: 100+1 Βιωματικές ασκήσεις για εφαρμογή σε παιδιά. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Πληροφορίες: Εγχειρίδιο με ιδέες και υλικό για άμεση εφαρμογή στην εκπαιδευτική πραγματικότητα. Η άσκηση, και συγκεκριμένα η βιωματική άσκηση, αποτελεί μια δομημένη πρόταση, που κάνει ο εμψυχωτής της ομάδας προς τους συμμετέχοντες για ομαδική ή ατομική δράση. Αποτελεί μια δράση που εξελίσσεται σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και έχει συγκεκριμένες οδηγίες. Μπορεί λοιπόν να φαίνεται ως μια τεχνητή κατάσταση αποτελεί όμως μια άμεση εμπειρία, που φέρνει σε επαφή τον συμμετέχοντα με τον εαυτό του και τους άλλους. Η βιωματική μάθηση αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της τυπικής εκπαίδευσης, διότι δίνει τη δυνατότητα στον κάθε συμμετέχοντα, μαθητή ή εκπαιδευτικό, να είναι αυθεντικός, να είναι δηλαδή ο εαυτός του. Τα συναισθήματα, οι αντιδράσεις και οι γνώσεις που παίρνουν είναι γνήσιες, γιατί προέρχονται από την προσωπική εμπλοκή.
Φιλίππου, Δ. & Καραντάνα, Π. (2010). Ιστορίες για να ονειρεύεσαι… Παιχνίδια για να ταξιδεύεις… Για εμψύχωση βιωματικών ομάδων προσωπικής ανάπτυξης. Αθήνα: Καστανιώτης.
Πληροφορίες: Το βιβλίο ασχολείται μ’ ένα πολύ παλιό θέμα, το παραμύθι, μ’ έναν πολύ καινούργιο τρόπο. Τα παραμύθια έχουν μηνύματα για τη ζωή μας και μας διδάσκουν ευχάριστα. Μας διευκολύνουν να επεξεργαστούμε δύσκολα ψυχικά βιώματα, μέσα από ταυτίσεις, προβολές και συμβολοποίηση της πραγματικότητας, σε απόσταση ασφαλείας. Τα θέματα και το δομημένο σενάριο των παραμυθιών, καθώς και οι βιωματικές τεχνικές και ασκήσεις που προτείνονται στο βιβλίο, μετατρέπουν τα παιδιά και τους ενήλικες από παθητικούς ακροατές σε ενεργητικούς συμμετέχοντες. Μέσα από τις 113 ιστορίες/παραμύθια και τις 127 ασκήσεις, οι εμψυχωτές έχουν τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν τις τεχνικές παρέμβασής τους σε ομάδες, που στοχεύουν στην ανάπτυξη προσωπικών, κοινωνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων, όπως: αυτογνωσία, ενεργητική ακρόαση, επικοινωνία, διαχείριση συγκρούσεων, διαχείριση άγχους, συνεργασία, ανάπτυξη δημιουργικότητας/ αυτοεκτίμησης κ.λπ.
Silberg, J. (2007). 125 παιχνίδια για έξυπνα και χαρούμενα παιδιά, Λυτροκάπη, Κ. (Μτφρ.). Αθήνα: Δίοπτρα.
Πληροφορίες: Το βιβλίο αποτελεί έναν εμπεριστατωμένο οδηγό για γονείς και εκπαιδευτικούς, αφού η κάθε δραστηριότητα ολοκληρώνεται με πληροφορίες από τις τελευταίες έρευνες στον τομέα του εγκεφάλου, αλλά και με οδηγίες για την σωστή εφαρμογή των δραστηριοτήτων. Απλά και διασκεδαστικά παιχνίδια που δημιουργούν γερά θεμέλια για την μελλοντική μάθηση! Μια διασκεδαστική συλλογή από τραγούδια, παιχνίδια και ασκήσεις, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του παιδιού, από 1 έως και 3 ετών. Ο εγκέφαλος ενός μικρού παιδιού, διπλάσια δραστήριος συγκριτικά με τον εγκέφαλο ενός φοιτητή ανώτατης εκπαίδευσης, αναπτύσσεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, σχηματίζοντας τρισεκατομμύρια συνδέσεις.
Καρατζόλας, Ν., Λαζαρίδης, Ν., Μαυρίδης, Γ., Μπονάνος, Μ. & Μωρεσόπουλος, Μ. (2006). Βιωματικές δραστηριότητες Ομαδικής και Προσωπικής Ανάπτυξης. Θεσσαλονίκη: Μηδέν ΟΙΟ Δέκα.
Πληροφορίες: Τονίζοντας τη σημασία της συλλογικής εργασίας, το βιβλίο αυτό παρέχει τα πρακτικά μέσα και τις κατευθυντήριες γραμμές σε όλους εκείνους που επιτελούν το δύσκολο έργο του συντονισμού και καθοδήγησης μίας ομαδικής εργασίας. Οι συγγραφείς, χρησιμοποιώντας την πολύχρονη πείρα και γνώση που διαθέτουν ως εκπαιδευτές, προτείνουν μια σύγχρονη μέθοδο ομαδικής και προσωπικής ανάπτυξης, που στηρίζεται σε μια σειρά βιωματικών δραστηριοτήτων, για τη δημιουργία ενός γόνιμου πεδίου, βάσει του οποίου θα λειτουργήσει η ομάδα.
Καραμπέρη- Τσουριάδου, Ε. & Πανταζή, Σ. (2004). Παιδαγωγικά παιχνίδια: Παιχνίδια γνωριμίας, εμπιστοσύνης, συνεργασίας Ι.. (τεύχ. Α’). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Τμήμα Φ.Π.Ψ. & Παιδαγωγικά παιχνίδια: Παιχνίδια – δραστηριότητες συνεργασίας, επίλυσης συγκρούσεων. (τεύχ. Β’). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Τμήμα Φ.Π.Ψ.
Πληροφορίες: Το υλικό αυτό προσφέρεται για παρέμβαση με παιχνίδια γνωριμίας, αλληλεπίδρασης, κίνησης για μικρά παιδιά. Ταυτόχρονα, καλλιεργείται η γνωριμία του άλλου, η έκφραση και το μοίρασμα των συναισθημάτων, η αλτρουιστική συμπεριφορά και η ανάπτυξη εννοιών χώρου, οπτικοκινητικής διάκρισης και συντονισμού, ανάπτυξη λεπτής και αδρής κινητικότητας, λόγου κ.λπ.
Περιλαμβάνει: 2 ενότητες και ένα σύνολο 61 παιχνιδιών γνωριμίας, εμπιστοσύνης και παντομίμας στην πρώτη ενότητα και 16 εικαστικές δραστηριότητες που ενισχύουν τη συνεργασία και την αλληλεπίδραση και 21 θεατρικές δραστηριότητες (δραματοποίηση, εκπαιδευτικό δράμα, κουκλοθέατρο) που συμβάλουν στην απόκτηση δεξιοτήτων για δημιουργική επίλυση των συγκρούσεων.
Διαθέσιμο το τεύχος Α’ εδώ: repository.edulll.gr και το τεύχος Β’ εδώ: repository.edulll.gr
Αρχοντάκη, Ζ. & Φιλίππου, Δ. (2003). 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων.Αθήνα: Καστανιώτη.
Πληροφορίες: Το βιβλίο προτείνεται σαν ένας «πρακτικός οδηγός» βιωματικής εμψύχωσης ομάδων προσωπικής ανάπτυξης, αυτογνωσίας, θεραπείας και εκπαίδευσης.
TACADE – ΚΕ.Θ.Ε.Α. (1998).Δεξιότητες για Παιδιά Δημοτικού: Προάγοντας την προστασία του παιδιού.
Πληροφορίες: Στόχος του εκπαιδευτικού υλικού είναι η εκπαίδευση των παιδιών του Δημοτικού σχολείου σε δεξιότητες απαραίτητες για την αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής, ώστε να είναι σε θέση να προστατεύονται από κάθε είδους «κακοποίηση», δηλαδή από κάθε μορφής συμπεριφορά που μπορεί να βλάψει τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Πιο συγκεκριμένα, παρέχει υποστήριξη σε παιδιά και εκπαιδευτικούς και αναλύει θέματα που αφορούν την ωρίμανση, την αλλαγή, την εφηβεία, τις εξαρτησιογόνες ουσίες, τις σχέσεις, τις διαφοροποιήσεις των δυο φύλων, τον εκφοβισμό κ.α. Το υλικό βοηθάει τα παιδιά να καλλιεργήσουν προσωπικές δεξιότητες και εμπιστοσύνη, για να αντισταθούν στην πίεση από τους συνομηλίκους και τα ΜΜΕ, καθώς και να αναζητήσουν υποστήριξη και συμβουλές.
Περιλαμβάνει: 1. Το Εγχειρίδιο: Το θεωρητικό υπόβαθρο και τις οδηγίες για την προσωπική και κοινωνική εκπαίδευση που στοχεύει στην προστασία του παιδιού. 2. Εργαστήρια για το σχολείο: 10 εργαστήρια για όλο το σχολείο και την σχολική κοινότητα. 3. Εργαστήρια για γονείς: 6 εργαστήρια που απευθύνονται στους γονείς και την οικογένεια του παιδιού. 4. Διδακτικές κάρτες: Περιλαμβάνει 33 κάρτες με δραστηριότητες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι δάσκαλοι με τα παιδιά. Οι δραστηριότητες αυτές βασίζονται στην ομαδική δουλειά και στην συνεργατική μάθηση
ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ – ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ – ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Διεύθυνση Συμβουλευτικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων, Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας. Αγωγή Υγείας. (2008). Εκπαιδευτικό Υλικό: «Ψυχική Υγεία και Διαπροσωπικές Σχέσεις». Αθήνα.
Πληροφορίες: Το εκπαιδευτικό προσεγγίζει από μια άλλη οπτική γωνία παιδιά ηλικίας έξι έως οκτώ ετών, βλέποντας τα όχι απλώς ως μαθητές, αλλά και ως παιδιά με ιδιαίτερο τρόπο σκέψης και αντίδρασης. Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας, ότι κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς εξέλιξης και σε αυτή την ηλικία υπάρχει διαφοροποίηση από παιδί σε παιδί. Το παιδί φεύγει από το προστατευμένο περιβάλλον του σπιτιού και του νηπιαγωγείου προς ένα περιβάλλον που προϋποθέτει περισσότερη συλλογική εργασία με μεγαλύτερες απαιτήσεις. Στο χρονικό διάστημα αυτής της διαδρομής, κρίνεται για τα λάθη του, ανακαλύπτει τον εαυτό του μέσα από δοκιμές και πλάνες και κατακτά τη θέση του στη μικρή κοινωνία που λέγεται σχολείο. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν περιορίζεται μόνο στη μετάδοση γνώσεων, αλλά επεκτείνεται στην ευρύτερη ψυχική και συναισθηματική επαφή. Η σχέση αυτή συντελεί στην ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη του παιδιού και συμβάλλει στην ευρύτερη ένταξη και εναρμόνιση εαυτού και περιβάλλοντος. Η ενότητα «Ψυχική Υγεία και Διαπροσωπικές Σχέσεις» μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα, ώστε οι σχέσεις εκπαιδευτικού – μαθητή και συμμαθητών να γίνουν εποικοδομητικές, μέσα από την κατανόηση, την εμπιστοσύνη και το σεβασμό του άλλου ως προσωπικότητα.
Περιλαμβάνει: 1. Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού για μαθητές 6-8 ετών, 2. Τετράδιο μαθητή 6-8 ετών.
Υπουργείο Εθνική Παιδείας και Θρησκευμάτων. Διεύθυνση Συμβουλευτικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων. Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας. Αγωγή Υγείας. (2008). Εκπαιδευτικό Υλικό: «Ψυχική Υγεία και Διαπροσωπικές Σχέσεις». Αθήνα.
Πληροφορίες: Η προσέγγιση του θέματος της ψυχικής υγείας και των διαπροσωπικών σχέσεων μέσα από αυτό το υλικό, έχει σκοπό να επιτρέψει στο παιδί να ονειρευτεί, να παράγει γνώση, αλλά και να μας μάθει πράγματα για τον τρόπο που σκέφτεται και που εμείς, ως ενήλικες, δε μπορούμε πάντα να συλλάβουμε. Η ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, ως μέλους προς συνολική ένταξη, συνίσταται στο πλήθος των ρόλων που το ίδιο το παιδί καλείται να αναλάβει στην πορεία αυτή, ειδικότερα στη σχολική κοινότητα. Η ψυχική υγεία κάθε παιδιού συνίσταται στο σύνολο των βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Μεταξύ αυτών η οικογένεια και το σχολείο, κατά γενική ομολογία, ασκούν σημαντικότερη επίδραση στη ζωή του παιδιού. Αναγνωρίζεται σήμερα ότι η σχολική εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην προαγωγή της υγείας γενικά και ειδικότερα της ψυχικής υγείας.
Περιλαμβάνει: 1. Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού για μαθητές 9-12 ετών, 2. Τετράδιο μαθητή 9-12 ετών.
Weare, K. & Gray, G. (2000). Εγχειρίδιο για εκπαιδευτικούς: «Η προαγωγή της ψυχικής και συναισθηματικής αγωγής στο σχολείο». Σώκου, Κ. (Μτφρ.). Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας – Γραφείο Ευρώπης. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Πληροφορίες: Η «προαγωγή της ψυχικής και συναισθηματικής υγείας στο σχολείο» στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για την εφαρμογή εκπαιδευτικών μεθόδων ενεργητικής μάθησης, οι οποίες προάγουν την καλή επικοινωνία, την αυτογνωσία, την αυτοεκτίμηση, την κατηγοριματικότητα – διεκδικητικότητα, και συμβάλλουν στην καλύτερη διαχείριση του άγχους και της αλλαγής. Συνεπώς, αποτελεί θεμέλιο για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, το επάγγελμα, την εθνικότητα, τα δεοντολογικά ή άλλα πνευματικά «πιστεύω». Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο που απευθύνεται κυρίως σε εκπαιδευτικούς: θα ωφελήσει τους ίδιους ως άτομα, ως γονείς και ως εργαζόμενους σε σχέση με τους συναδέλφους τους, τον οργανισμό στον οποίο δουλεύουν και τους μαθητές. Θα τους βοηθήσει να αισθανθούν πιο χρήσιμοι και αποτελεσματικοί στο έργο τους. Αλλά και οι μαθητές θα ωφεληθούν, ίσως και διά βίου, εάν ο δάσκαλός τους εργάζεται με βάση τις αρχές που περιγράφονται στο παρόν εγχειρίδιο. Τέλος, το σχολείο, ως χώρος εργασίας και μάθησης, θα παρουσιάσει θετικές και δυναμικές αλλαγές στο ήθος, τις αξίες και την οργάνωσή του, εάν φροντίσει για την επιμόρφωση του προσωπικού του και συνεργαστεί στη συνέχεια μαζί του.
Κασαπίδου, Ζ., Λεκάκης, Γ. & Μαραγκίδη, Μ. (2000). Συζητήσεις Εφήβων. Ψυχική Υγεία – Διαπροσωπικές Σχέσεις. Λεκάκης, Γ. (Επιμ.). Ε.Π.Ι.Ψ.Υ, Αθήνα.
Πληροφορίες: Αποτελείται από δυο μέρη. Στο πρώτο μέρος δίνονται συνοπτικά ορισμένες θεωρητικές γνώσεις, που κρίνεται απαραίτητο να γνωρίζει ο εκπαιδευτικός, προκειμένου να κατανοήσει καλύτερα τη φιλοσοφία του εκπαιδευτικού υλικού και το πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται. Στο δεύτερο μέρος αναφέρεται η μεθοδολογία και ο τρόπος χρήσης του υλικού. Η συγγραφή του εγχειριδίου έγινε με γνώμονα τις ανάγκες του εκπαιδευτικού, όπως αυτές έχουν περιέλθει στην αντίληψη από την εμπειρία της επιστημονικής ομάδας. Επιδίωξη είναι να δοθούν με τρόπο λειτουργικό βασικές γνώσεις, αποφεύγοντας να υπερφορτωθεί ο εκπαιδευτικός με πληροφορίες που θα τον κουράσουν.
Περιλαμβάνει: Εγχειρίδιο για τον καθηγητή, βιβλίο για τον καθηγητή.
ΚΕ.Θ.Ε.Α – Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Δ/νση Σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης – Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας. (2000). Αγωγή Υγείας: Ψυχική Υγεία – Διαπροσωπικές Σχέσεις 11-14 ετών. Αθήνα.
Πληροφορίες: Στόχος του προγράμματος και επομένως του παραπάνω εκπαιδευτικού υλικού είναι η ενεργή εμπλοκή των εκπαιδευτικών και των γονέων και η συμμετοχή των ίδιων των μαθητών στην αντιμετώπιση των αναπτυξιακών τους αλλαγών και στην καλλιέργεια ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων ζωής, όπως είναι η λήψη αποφάσεων, η επίλυση συγκρούσεων και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Η εμπλοκή – συμμετοχή της οικογένειας και των εκπαιδευτικών συμβάλλουν σημαντικά τόσο στην αποτελεσματικότητα του προγράμματος, όσο και στην μετέπειτα εξέλιξη των παιδιών και εφήβων, διότι λειτουργούν ως προστατευτικοί παράγοντες για αυτά. Η συμπεριφορά των παιδιών εξαρτάται άμεσα από το περιβάλλον της οικογένειας, μέσα στο όποιο το παιδί αναπτύσσεται και ωριμάζει.
Περιλαμβάνει: 1. Εγχειρίδια για τους εκπαιδευτικούς (Ε’, ΣΤ΄ Δημοτικού, Α’, Β’ Γυμνασίου), 2. Εγχειρίδια για τους μαθητές (Ε’, ΣΤ΄ Δημοτικού, Α’, Β’ Γυμνασίου).
Καφάτος, Α., Χουρδάκη, Μ., Μανιός, Γ., Καφάτου, Ε. & Τζίμης, Λ. κα. (Επιμ.). (1999). Προαγωγή της υγείας «Δικό σου δικαίωμα και καθήκον». Ηράκλειο: Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Πληροφορίες: Η προσπάθεια για αγωγή σε θέματα υγείας στα σχολεία δεν στοχεύει στην εισαγωγή ενός ακόμα μαθήματος στο ήδη βεβαρημένο πρόγραμμα του σχολείου, αλλά σ’ ένα σύνολο ευχάριστων δραστηριοτήτων και βιωματικής μάθησης, που θα επηρεάσει τη συμπεριφορά των παιδιών, ώστε να κάνουν τις επιλογές εκείνες που προάγουν την υγεία. Έτσι, τα θέματα και οι ασκήσεις που περιλαμβάνονται στα τεύχη αυτά αποτελούν απλώς ένα οδηγό και δίνουν ορισμένα υποδείγματα δραστηριοτήτων. Ο εκπαιδευτικός που θα αναλάβει την ευθύνη της αγωγής σε θέματα υγείας θα έχει τη δυνατότητα να προσθέσει με τη δική του φαντασία και δημιουργικότητα άλλες, πρωτότυπες και πιο ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, που θα εντυπωσιάσουν τα παιδιά και θα έχουν μακροχρόνια επίδραση στη συμπεριφορά τους σε θέματα υγείας.
Περιλαμβάνει: 1. Οδηγό για τους καθηγητές, 2. Τεύχος για τους μαθητές Ε’ Δημοτικού, 3. Τεύχος για τους μαθητές Γυμνασίου.
Μιχελουδάκη – Ανυφαντάκη, Ε. & Λιόνης, Χ. (1995). Είναι δική μου ευθύνη να επιλέξω τον τρόπο ζωής μου: Οδηγίες για τους Εκπαιδευτικούς Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ρέθυμνο: Κέντρο Φιλίας και Πρόληψης.
Πληροφορίες: Σκοπός του εγχειριδίου είναι η όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη ενημέρωση των καθηγητών Γυμνασίου για την εφαρμογή του πακέτου Αγωγής Υγείας με τίτλο: “Είναι δική μου ευθύνη να επιλέξω τον τρόπο ζωής μου”. Είναι χωρισμένο σε τέσσερις ενότητες με τον ίδιο τρόπο που έχει χωριστεί και το βιβλίο εργασίας για τους μαθητές. Αναφέρονται το θέμα και οι στόχοι της κάθε της κάθε ενότητας, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θα δουλέψουν οι καθηγητές μέσα στην τάξη.
Στάππα – Μουρτζίνη, Μ. (-). Εγχειρίδιο για Εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: «Αγωγή Υγείας: Βασικές αρχές Σχεδιασμός Προγράμματος». Αθήνα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Πληροφορίες: Το εγχειρίδιο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που ασχολούνται με προγράμματα Αγωγής Υγείας. Το εγχειρίδιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένας οδηγός που παρέχει βασικά στοιχεία για τις Αρχές και τους στόχους της Αγωγής Υγείας, για τη θεματική προσέγγιση της Αγωγής Υγείας, για το σχεδιασμό ενός προγράμματος Αγωγής Υγείας και την πρακτική εφαρμογή του.
Διαθέσιμο εδώ: dipe-a-athin.att.sch.gr ή/και εδώ: repository.edulll.gr
ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ
Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Ν. Θεσσαλονίκης (ΕΛΠΙΔΑ, Δίκτυο ΑΛΦΑ, ΠΥΞΙΔΑ και ΣΕΙΡΙΟΣ), Ν. Ροδόπης (ΟΡΦΕΑΣ) και Ν. Ξάνθης (ΕΚΦΡΑΣΗ), Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΠΙΨΥ-ΕΚΤΕΠΝ), 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης και το ΑΝΘ «Θεαγένειο». (2015). Πρόγραμμα για την πρόληψη του καπνίσματος σε μαθητές Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης: «Κάπνισμα; Όχι εμείς!». Ο.ΚΑ.ΝΑ.: Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Κύριος σκοπός του εκπαιδευτικού υλικού είναι η πρόληψη του καπνίσματος σε μαθητές Δημοτικού Σχολείου. Οι επιμέρους στόχοι αφορούν: α) στην παροχή έγκυρης και αξιόπιστης γνώσης σε σχέση με τις συνέπειες του καπνίσματος, κυρίως τις βραχυπρόθεσμες, που μπορούν να γίνουν αντιληπτές και κατανοητές από τα παιδιά, β) στην αναγνώριση των αρνητικών προτύπων (οικογένεια, ΜΜΕ, παρέα), που επηρεάζουν τη στάση και τις αντιλήψεις μας για το κάπνισμα, γ) στην ανάπτυξη αποτελεσματικών τρόπων έκφρασης της προσωπικής γνώμης και τρόπων να λέμε όχι σε ότι δε συμφωνούμε χωρίς να βλάπτουμε τους υπόλοιπους, δ) στην καλλιέργεια μιας στάσης φροντίδας του εαυτού και αυτοεκτίμησης και ε) στην συνειδητοποίηση των ενηλίκων για την επιρροή που ασκούν ως μοντέλα στην ανάπτυξη εξαρτητικών συμπεριφορών από μέρους των παιδιών.
Εγχειρίδιο για την πρόληψη της ουσιοεξάρτησης. Κατευθυντήριες γραμμές και σχεδιασμός παρεμβάσεων. (2011). Αθήνα: ΕΠΙΨΥ- ΕΚΤΕΠΝ- ΟΚΑΝΑ.
Πληροφορίες: Το εγχειρίδιο αυτό περιλαμβάνει βασικές έννοιες και ορισμούς, τεκμηριωμένο υλικό, όπως αυτό έχει προκύψει από σχετικές επιστημονικές μελέτες. Φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα εργαλείο για τους επαγγελματίες και ευρύτερα για όσους εμπλέκονται στην πρόληψη της ουσιοεξάρτησης. Απώτερος στόχος είναι η παροχή υποστήριξης και η προώθηση της επιστημονικής θεμελίωσης των παρεμβάσεων στον τομέα αυτό. Ο σχεδιασμός, η εφαρμογή, η αξιολόγηση των παρεμβάσεων σε επίπεδο πρακτικής, αλλά και η στήριξη και οι επιλογές σε επίπεδο χάραξης πολιτικής δεν περιορίζονται σε απόψεις και διάφορες οπτικές. Βασίζεται κυρίως στο υλικό του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA).
Κέντρο Πρόληψης «ΠΥΞΙΔΑ». (2007). Η πρόληψη στα σχολεία μας αφορά. Οδηγός για την επιτυχή εφαρμογή ολοκληρωμένων προγραμμάτων πρόληψης της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών στα σχολεία. Τορίνο: EU-DAP. Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Ο οδηγός αυτός αναφέρεται στα προγράμματα πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, τα οποία έχουν καλύτερα αποτελέσματα από άλλα αντίστοιχα προγράμματα. Προσπαθεί να μεταφέρει με συνοπτικό τρόπο όλα όσα γνωρίζουμε για την επιτυχή εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία. Είναι ένας πρακτικός οδηγός για την εφαρμογή των προγραμμάτων αυτών.
Διαθέσιμο εδώ: docplayer.gr
Κέντρο Πρόληψης της εξάρτησης από ναρκωτικά και προαγωγή της Υγείας «ΠΥΞΙΔΑ». (2007). Πρόγραμμα της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών στα σχολεία: «Ξέρω τι ζητάω». Τορίνο: European Drug Abuse Prevention Trial (EU-DAP). Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Πρόκειται για ένα αναλυτικό εγχειρίδιο εφαρμογής του προγράμματος στους μαθητές που δίνεται στους εκπαιδευτικούς. Δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να εργαστούν ατομικά και σε μικρές ομάδες κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος στην τάξη. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα δώδεκα συναντήσεων, που μπορεί να εφαρμοστεί σε μαθητές γυμνασίου, από εκπαιδευτικούς που έχουν καταρτιστεί στα προβλεπόμενα εκπαιδευτικά – βιωματικά σεμινάρια. Το πρόγραμμα «Ξέρω τι ζητάω» αποσκοπεί στην πρόληψη της χρήσης καπνού, ναρκωτικών και αλκοόλ. Σύμφωνα με την καινοτόμο ευρωπαϊκή μελέτη, η εφαρμογή του προγράμματος σε μαθητές μειώνει κατά 25-30% τις πιθανότητές τους, όσον αφορά στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών.
Περιλαμβάνει: 1. Βιβλίο Εκπαιδευτικού, 2. Τετράδιο για τους μαθητές, 3. Κάρτες – παιχνίδι γνώσεων για μαθητές πληροφόρησης για τις εξαρτησιογόνες ουσίες
Διαθέσιμα εδώ: eudap.net
Κίνηση για έναν άλλον τρόπο ζωής – Κέντρο Πρόληψης των εξαρτησιογόνων ουσιών «ΠΡΟΤΑΣΗ» (Ν. Αχαΐας). (2003). Αγγίζοντας τον κύκλο. Πάτρα.
*Διατίθεται από τα γραφεία της «ΠΡΟΤΑΣΗΣ».
Ράτρη, Τ., Χάουελς, Μ. & Σίγκλερ, Ι. (2002) Παιδιά και Αλκοόλ. Χούνος, Ν. (Μτφρ.). Σφυρή, Ε. (ε.ε.). Αθήνα: Ερμιόνη.
Πληροφορίες: Το βιβλίο αυτό ευαισθητοποιεί τα παιδιά, με τρόπο ευχάριστο και διδακτικό, για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη χρήση αλκοόλ. Τα διδάσκει να αποφεύγουν τις προκλήσεις και τα εξοπλίζει με χρήσιμες γνώσεις.
Δασκαλοπούλου, Μ., Καραβέλη, Κ. & Τσιμπουκλή, Α. (Επιμ.). (2000). Εκπαιδευτικό υλικό: «Εκπαιδεύοντας τον Ίκαρο». Θεσσαλονίκη: Σχήμα & Χρώμα.
Πληροφορίες: Πρόκειται για μετάφραση και προσαρμογή της έκδοσης «Drug Education for Young Offenders» του βρετανικού οργανισμού TACADE. Αφορά στην εκπαίδευση νέων με παραβατική συμπεριφορά για την αντιμετώπιση της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών. Αυτό το βοήθημα βασίζεται στην υπόθεση ότι οι επιμελητές ανηλίκων μπορούν να εργαστούν με χρήστες ουσιών. Προσπαθεί να στηρίξει τη δουλειά τους και τη δουλειά των οργανισμών για τα ναρκωτικά, ώστε να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες στους νέους με παραβατική συμπεριφορά που κάνουν χρήση ουσιών.
Κέντρο εκπαίδευσης για την Πρόληψη της Χρήσης Ναρκωτικών και την Προαγωγή της Υγείας. (1997). Μπορεί να αφορά και το δικό μας παιδί. Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.- Ο.Κ.Α.ΝΑ.
Πληροφορίες: Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια προσπάθεια να απαντήσουμε στα κυριότερα ερωτήματα (πόσο κινδυνεύουν τα παιδιά μας; τι μπορούμε να κάνουμε για να τα προστατεύσουμε;), που απασχολούν τους γονείς σε ό,τι αφορά τη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σύμπτωμα. Το μήνυμα πίσω από το σύμπτωμα είναι ότι υπάρχει ένας έφηβος που αντιμετωπίζει δυσκολίες. Θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν τις δυσκολίες και τα προβλήματα τις εφηβείας και στη συνέχεια να προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τις αιτίες που δύναται να οδηγήσουν κάποιον στη χρήση ουσιών. Στα πλαίσια του βιβλίου υπάρχουν προτεινόμενες ερωτήσεις και απαντήσεις, που θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των παραγόντων/ αιτιών που οδηγούν στην ουσιοεξάρτηση.
Κέντρο Εκπαίδευσης για την Πρόληψη της Χρήσης Ναρκωτικών και την Προαγωγή της Υγείας. (1996). Επικοινωνία στην Οικογένεια: Σεμινάριο για γονείς. Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.- Ο.Κ.Α.Ν.Α.
Πληροφορίες: Μέσα από την πολυετή εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία έγινε φανερό ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις δε μπορούν να είναι ολοκληρωμένες παρά μόνο εάν ταυτόχρονα υποστηρίζονται από τη συμμετοχή των γονιών. Η έκδοση του συγκεκριμένου υλικού αφορά τους επαγγελματίες του χώρου της ψυχικής υγείας είτε για να πλαισιώσει παρεμβάσεις πρωτογενούς πρόληψης στην κοινότητα είτε για να απαντήσει στα γενικότερα ερωτήματα των γονιών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τα παιδιά τους. Μέσα από το υλικό προτείνονται 13 δίωρες συνεδρίες. Οι συνεδρίες παρουσιάζουν μια αλληλουχία θεμάτων. Επικεντρώνονται στην πολυσημία του όρου «εξάρτηση», την επεξεργασία των εξαρτητικών αναγκών και επικοινωνίας και, τέλος, στις ανάγκες των παιδιών και των γονέων και πώς αυτές σχετίζονται με την αυτοεκτίμηση και με τα συναισθήματα που δημιουργούνται στις σχέσεις μέσα στην οικογένεια. Έτσι, αναδεικνύονται οι αιτίες συνηθισμένων συγκρούσεων μέσα στην οικογένεια και γίνεται εμφανής η επιρροή που το οικογενειακό κλίμα ασκεί στο παιδί.
Εκπαιδευτικό Υλικό Αγωγής Υγείας. Εγχειρίδιο για τον Εκπαιδευτικό: «Στηρίζομαι στα πόδια μου». (1996). Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.- Ο.ΚΑ.ΝΑ.
Πληροφορίες: Πρόκειται ουσιαστικά για εκπαιδευτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει υλικό κατάλληλο για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στοχεύει στην πρόληψη της χρήσης ουσιών, υιοθετώντας στοιχεία και από τα τρία βασικά μοντέλα (το γνωστικό, το συναισθηματικό, το ψυχοκοινωνικό), που συνιστούν το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια προγράμματα πρόληψης ουσιοεξαρτητικών συμπεριφορών. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και των κοινωνικών δεξιοτήτων και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των μαθητών. Έτσι, οι μαθητές αποκτούν τις απαραίτητες ικανότητες, που θα τους επιτρέψουν να λαμβάνουν υπεύθυνες και τεκμηριωμένες αποφάσεις σε θέματα που σχετίζονται με την υγεία τους. Η υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης, σε συνδυασμό με τη χρησιμοποίηση μεθόδων ενεργητικής μάθησης για την εφαρμογή του υλικού, διαφοροποιεί το ρόλο του εκπαιδευτικού στην τάξη και διευκολύνει την ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στο σχολικό πλαίσιο.
Περιλαμβάνει: 6 θεματικές ενότητες (βιβλία): 1. Συναισθήματα, 2. Ταυτότητα και αυτοεκτίμηση, 3. Κατανόηση επιρροών, 4. Αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, 5. Λήψη αποφάσεων, 6. Εγχειρίδιο για τον εκπαιδευτικό στο οποίο αναφέρονται οι στόχοι και οι μέθοδοι εφαρμογής του προγράμματος. Συμπληρωματικά βιβλία (βοηθητικό υλικό για την επεξεργασία των ασκήσεων): 1. Κάρτες περιπτώσεων – κάρτες με δραστηριότητες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι δάσκαλοι με τα παιδιά. Οι δραστηριότητες αυτές βασίζονται στην ομαδική δουλειά και στην συνεργατική μάθηση. 2. Φυλλάδια μαθητών.
Luciano, Μ. (1994). Ο κήπος με τις 11 γάτες. ΚΕ.Θ.Ε.Α. Κωνσταντινίδου, Μ. (Μτφρ.) Θεσσαλονίκη: Σχήμα & Χρώμα.
Πληροφορίες: Το παραμύθι αυτό, μέσα από δώδεκα συμβολικά επεισόδια, αποσκοπεί να απομακρύνει τα παιδί από τον κίνδυνο χρήσης των ναρκωτικών. Τα θέματα των επεισοδίων συνδέονται με ισάριθμες «εμπειρίες», που η ψυχολογική έρευνα έχει διαπιστώσει ότι στηρίζουν την παρόρμηση του ατόμου προς τα ναρκωτικά: την περιέργεια, την ικανοποίηση και τη χαρά, το φόβο, την έπαρση, τα συναισθήματα εγκατάλειψης και κοινωνικού αποκλεισμού, την πίεση της ομάδας, την αλληλεγγύη, την απερίσκεπτη βιασύνη, την γοητεία του καινούριου και την αυταπάτη. Επίσης, στο παραμύθι συμπεριλαμβάνεται ένα αναλυτικό εγχειρίδιο για τους εκπαιδευτικούς που προτείνει ιδέες για προφορική, γραπτή και θεατρική έκφραση.
ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ – ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ – ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ
Συμβούλιο της Ευρώπης. Κέντρο Στήριξης Μη Κυβερνητικών Οργανισμών. (2012). Εγχειρίδιο Εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα για παιδιά, «Compasito – Μικρή Πυξίδα». Κύπρος.
Πληροφορίες: Η έκδοση του Συμβουλίου της Ευρώπης Compasito – Μικρή Πυξίδα, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, αποτελεί πλήρες εγχειρίδιο εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα για παιδιά ηλικίας μέχρι 13 χρόνων. Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού θεωρεί ότι η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αναπόσπαστο κομμάτι του δικαιώματος στην εκπαίδευση, καθώς, όπως υπογραμμίζει στο Γενικό της Σχόλιο Υπ. Αρ.1 : «κάθε παιδί έχει δικαίωμα σε μια εκπαίδευση η οποία να είναι σχεδιασμένη κατά τέτοιον τρόπο ώστε, να του παρέχει δεξιότητες ζωής, να ενισχύει την ικανότητα του να απολαμβάνει το πλήρες εύρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να προωθεί μια κουλτούρα εμποτισμένη με τις σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα αξίες». Σύμφωνα πάντα με την Επιτροπή, η προώθηση της δυνατότητας των παιδιών να απολαύσουν πλήρως τα δικαιώματα τους θα πρέπει να ενισχύεται από αξίες ενσωματωμένες στις εκπαιδευτικές διαδικασίες.
Διαθέσιμο εδώ: childcom.org.cy
Ηλιόπουλος, Β. (2011). Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Αθήνα: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
Πληροφορίες: Ο εκφοβισμός αφορά την συναισθηματική, τη λεκτική, τη σωματική βία ή τη βία μέσω διαδικτύου που μπορεί να υποστεί κάποιος. Στην Ελλάδα, η Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου έχει φροντίσει για την έκδοση μιας σειράς βιβλίων που προσεγγίζουν το φαινόμενο με τρόπο απλό και στοχευμένο, κάνοντας σαφές πως όλοι οι τρόποι συνύπαρξης και διαπραγμάτευσης μπορούν να είναι αποδεκτοί, εκτός από τη βία. Τα βιβλία της ΕΨΥΠΕ δεν είναι χρηστικά εγχειρίδια με οδηγίες χρήσεως (αν και δεν λείπουν και οι πρακτικές πληροφορίες), αλλά αφηγήσεις ιστοριών από τη σκοτεινή πλευρά του εκφοβισμού και της βίας, οι οποίες ανοίγουν ένα παράθυρο προς την αλλαγή νοοτροπίας και κατάργησης στερεοτύπων. Στο βιβλίο Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό ο συγγραφέας αφηγείται τρεις ιστορίες, με ζωντάνια και χωρίς διδακτισμό, για τις διαστάσεις του εκφοβισμού που μπορεί να εκδηλωθεί με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων. Ένα θέμα που αφορά ειδικότερα τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά του γυμνασίου, η κοινωνικοποίηση των οποίων περνά από την οδό της ηλεκτρονικής επικοινωνίας.
Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε). (2011). Εγχειρίδιο εκπαιδευτικών για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Δραστηριότητες στην τάξη για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών. Αθήνα.
Πληροφορίες: Βασίζεται σε εφαρμογή του Ευρωπαικού Ερευνητικού διακρατικού προγράμματος ΔΑΦΝΗ ΙΙΙ, με συντονίστρια χώρα την Ελλάδα, μέσω της Ε.ΨΥ.Π.Ε. και με συμμετέχουσες χώρες την Κύπρο, τη Λιθουανία και την Πολωνία. Το εγχειρίδιο περιέχει θεωρητικές γνώσεις για το φαινόμενο του εκφοβισμού, μεθοδολογικές οδηγίες, καθώς και αναλυτική παρουσίαση 11 βιωματικών εργαστηρίων, που μπορούν να αναπτύξουν οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές στην τάξη. Το κάθε εργαστήριο διαρκεί 90 λεπτά και εστιάζει θεματικά σε μια από τις πολλαπλές διαστάσεις του εκφοβισμού. Προβλέπονται επίσης και συναντήσεις με τους γονείς. Η συνολική διάρκεια είναι 22 ώρες και υλοποιείται στο πλαίσιο της ευέλικτης ζώνης του σχολικού προγράμματος.
Διαθέσιμο εδώ: dide-anatol.att.sch.gr
Δικαίου, Ε., Ηλιόπουλος, Β. & Τασάκου, Τ. (2010). Μίλα μη φοβάσαι: 3 ιστορίες για τη βία στο σχολείο, Αθήνα: ΕΨΥΠΕ.
Πληροφορίες: Ο εκφοβισμός, και δη ο σχολικός εκφοβισμός, τείνει να να γίνει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των σημερινών παιδιών. Μίλα, μη φοβάσαι: Η προτροπή αυτή αποτελεί τον πυρήνα των ιστοριών, καθώς το πρώτο μέτρο για την αντιμετώπιση και, τελικά, την καταπολέμηση του εκφοβισμού είναι η καταπολέμηση της σιωπής, η συνειδητοποίηση πως τα παιδιά έχουν δικαίωμα να μιλούν γι’ αυτό που τους συμβαίνει, χωρίς να φοβούνται πως θα υπάρξουν συνέπειες. Οι ιστορίες εντοπίζουν και αναδεικνύουν το φαινόμενο μέσα από καθημερινά περιστατικά που ενδεχομένως θα μπορούσαν να υποτιμηθούν. Τα παιδιά θα βρουν στα βιβλία έναν συνομιλητή για καταστάσεις που τις έχουν βιώσει είτε ως θύματα είτε ως θύτες είτε ως απλοί παρατηρητές.
Στην Ελλάδα, η Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου έχει φροντίσει για την έκδοση μιας σειράς βιβλίων, που προσεγγίζουν το φαινόμενο με τρόπο απλό και στοχευμένο, κάνοντας σαφές πως όλοι οι τρόποι συνύπαρξης και διαπραγμάτευσης μπορούν να είναι αποδεκτοί εκτός από τη βία. Πέρα από την προφανή χρήση τους, ως εργαλεία κατανόησης και αντιμετώπισης του εκφοβισμού, τα βιβλία μπορούν να προτιμηθούν από τους γονείς, διότι θα βοηθήσουν και τους ίδιους να κατανοήσουν το θέμα της βίας. Ορισμένοι θα αναγνωρίσουν ενδεχομένως και δικές τους αρνητικές συμπεριφορές, που μπορεί να ωθούν το παιδί τους προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση.
Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «ΠΥΞΙΔΑ». (2006). Το Σπίτι των Παιδιών. Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Η επιθετικότητα επηρεάζει αρνητικά και επιβαρύνει αρνητικά ιδιαίτερα τους μαθητές που την υφίστανται. Επηρεάζει αρνητικά την αυτοεικόνα τους, τη συναισθηματική τους ασφάλεια, την κοινωνικότητα τους. Ενισχύει τη θυματοποίηση τους και την απόσυρση τους από την ομάδα των συνομηλίκων. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω σχεδιάστηκε ένα πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό προγράμματος πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής επιθετικότητας. «Το Σπίτι των Παιδιών» στόχο έχει να βοηθήσει τα παιδιά να αναγνωρίσουν τις αντιλήψεις τους για την επιθετικότητα, να βρουν άλλους τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων τους, να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση των παιδιών για τα συναισθήματα των άλλων και να εμπνεύσει μια ατμόσφαιρα ομαδικότητας και ενδιαφέροντος για τον άλλο. Να προστεθεί,τέλος, ότι το πρόγραμμα έχει διάρκεια 12-14 συναντήσεις.
Κέντρο Εκπαίδευσης για την Πρόληψη της Χρήσης Ναρκωτικών και την Προαγωγή της Υγείας (2000). Παιχνίδια Παιδιών. Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ-Ο.ΚΑ.ΝΑ.
ή Παυλής, Μ. (Μτφρ. & Επιμ.). (2000). Παιχνίδια παιδιών. Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. – Ο.ΚΑ.ΝΑ.
Πληροφορίες: Το εκπαιδευτικό υλικό «Παιχνίδια παιδιών» διαπραγματεύεται -μέσω του παιχνιδιού- πιθανές συγκρούσεις που μπορεί να βιώνουν άτομα μικρής ηλικίας. Δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά, με τη βοήθεια του δασκάλου, να επιλύσουν συγκρούσεις με τον εαυτό τους και με τους άλλους, να αναπτύξουν ικανότητες επιλογής και λήψης απόφασης για ζητήματα της καθημερινής ζωής, έτσι ώστε να προστατεύουν τον εαυτό τους, κατακτώντας σταδιακά αυτονομία και υπευθυνότητα και να προχωρήσουν με λιγότερες δυσκολίες στην περίοδο της εφηβείας.
Τριλίβα, Σ. & Chimienti, G. (2000). Ένα εγχειρίδιο τεχνικών: «Ανακάλυψη, αυτογνωσία, αυτοκυριαρχία, αυτοεκτίμηση. Συναισθηματική και κοινωνική επιδεξιότητα». Αθήνα: Πατάκη.
Πληροφορίες: Το βιβλίο αυτό είναι ένα εγχειρίδιο τεχνικών για ειδικούς που συντονίζουν ομάδες εφήβων σε θέματα που αφορούν την κοινωνική και συναισθηματική επιδεξιότητα. Το περιεχόμενό του είναι οργανωμένο σε δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα είναι μια εισαγωγή στο χώρο της συναισθηματικής και κοινωνικής εκπαίδευσης με συμβουλές προς τους συντονιστές ομάδων. Η δεύτερη ενότητα είναι οργανωμένη σε 11 κεφάλαια, που αφορούν διάφορους τομείς της κοινωνικής και συναισθηματικής επιδεξιότητας. Αναφέρονται σε τομείς όπως: χειρισμός συναισθημάτων, θυμός και επιθετικότητα, διαπροσωπικές συγκρούσεις, δεξιότητες επικοινωνίας, αυτοεκτίμηση, ανθρώπινη διαφορετικότητα, αξίες και αντιμετώπιση της πίεσης που προέρχεται από τους συνομηλίκους.
Τριλίβα, Σ. & Chimienti, G. (1998). Πρόγραμμα επίλυσης των συγκρούσεων: Εγώ και εσύ γινόμαστε εμείς, Τετράδιο δραστηριοτήτων. (1η έκδ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Πληροφορίες: Το «Τετράδιο Δραστηριοτήτων» ανήκει στα παιδιά. Το περιεχόμενο του είναι οργανωμένο σε 21 δραστηριότητες, μέσα από τις οποίες τα παιδιά μαθαίνουν, διασκεδάζουν και ασκούνται στη χρήση διάφορων τεχνικών συναισθηματικής έκφρασης και ελέγχου των συγκρούσεων.
Παπαμιχαήλ, Ε. (-). Ανακαλύπτοντας τον ελέφαντα. Αθήνα: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο – Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.
Πληροφορίες: Στόχος της θεματικής ενότητας του Προγράμματος Σπουδών Αγωγής Υγείας και συνεπώς του Οδηγού εκπαιδευτικών -διαχείρισης της διαφορετικότητας- είναι να ενισχύσει τους εκπαιδευτικούς ώστε να «ανακαλύψουν» τον ελέφαντα στο δωμάτιο, δηλαδή τις διάφορες μορφές «φανερού» ή «κρυφού» ρατσισμού που είναι πάντοτε παρούσες. Επιπρόσθετα, ο Οδηγός σκοπεύει να ενισχύσει τους εκπαιδευτικούς με εργαλεία και δεξιότητες αντιμετώπισης φαινομένων εκφοβισμού (bullying), ρατσιστικού λόγου, ρατσιστικών συνεπειών ασχέτως προθέσεων και, κυρίως, με εργαλεία ενδυνάμωσης όλων των παιδιών. Σκοπός είναι να τα ενθαρρύνουμε ώστε να μπορούν να προωθήσουν την αλλαγή στα περιβάλλοντα τους, με γνώμονα το σεβασμό και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων όλων.
Περιλαμβάνει: Ενδεικτικές δραστηριότητες για κάθε τάξη (Α’, Β’, Γ’, Δ’ ,Ε’, ΣΤ’), καθώς και τις Βασικές Αρχές Υλοποίησης των Δραστηριοτήτων. Τέλος, περιέχει, ή μάλλον, παραπέμπει σε Άλλο χρήσιμο υλικό (λ.χ. εγχειρίδια, λογοτεχνία, διαδίκτυο).
Διαθέσιμο εδώ: moec.gov.cy
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ – ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) – Ίδρυμα σταυρός Νιάρχος. (2014). Δραστηριότητες βιωματικής μάθησης στα ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα των προσφύγων. Αθήνα.
Πληροφορίες: Το παρόν εγχειρίδιο αποτελεί μια απόπειρα να αποτυπωθούν μερικές από τις βιωματικές δραστηριότητες που αξιοποιήθηκαν από τους εκπαιδευτές και εμψυχωτές των επιμορφώσεων και των εργαστηρίων του προγράμματος «Συμβίωση: Σχέδιο δράσης για την προώθηση της ανεκτικότητας και την πρόληψη του ρατσισμού στο σχολείο». Σκοπός του προγράμματος ήταν η προσέγγιση της νέας γενιάς με πρωτότυπες μεθόδους βιωματικής μάθησης σε μία σειρά θεμάτων γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των προσφύγων. Οι πηγές των δραστηριοτήτων αυτών είναι εγχειρίδια και προγράμματα που έχουν αναπτύξει διεθνείς, περιφερειακοί και εθνικοί οργανισμοί και φορείς με εμπειρία στις αντίστοιχες θεματικές.
Διαθέσιμο εδώ: unhcr.gr
Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «Αθηνά – Υγεία». (2011). Παραμύθι χωρίς σύνορα. Αθήνα.
Πληροφορίες: Αποτελεί ένα πρωτότυπο υλικό πρωτογενούς πρόληψης. Το «Παραμύθι χωρίς σύνορα» πραγματεύεται σε 12 συναντήσεις θέματα που αφορούν τη φιλία, τα συναισθήματα και τη διαφορετικότητα, μέσα από την ιστορία 6 ζώων που ναυαγούν σε ένα νησί. Η εφαρμογή του παραμυθιού, ως εργαλείο πρόληψης, αποσκοπεί στο να προσεγγίσουν με βιωματικό τρόπο τα παιδιά αυτής της ηλικίας ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα τους. Η ανάγκη για προσωπική και κοινωνική ενδυνάμωση των παιδιών και η προσέγγιση του θέματος της ψυχικής υγείας και των διαπροσωπικών σχέσεων σε μια σύγχρονη, πολυπολιτισμική και πολυδιάστατη ελληνική σχολική πραγματικότητα ήταν αυτό που οδήγησε στη δημιουργία ενός τέτοιου εκπαιδευτικού υλικού.
Περιλαμβάνει: 1. Το κείμενο των παραμυθιών, 2. Οδηγό εφαρμογής για τους εμψυχωτές ή τους εκπαιδευτικούς.
Τριλίβα, Σ., Αναγνωστοπούλου, Τ. & Χατζηνικολάου, Σ. (2008). Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος… απλά διαφορετικός! Αθήνα: Gutenberg.
Πληροφορίες: Το βιβλίο περιέχει βιωματικές ασκήσεις οι οποίες προέρχονται από την ελληνική πραγματικότητα και εφαρμόστηκαν στο ελληνικό σχολείο σε διάστημα 5 ετών, σε προγράμματα ΕΠΕΑΕΚ (Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης) από πολλούς εκπαιδευτικούς. Αποτελεί εισαγωγή στην εκπαίδευση για την κοινωνική δικαιοσύνη. Το υλικό είναι κατάλληλο για εκπαίδευση παιδιών και εφήβων (Δημοτικού και Γυμνασίου) στην κατανόηση της κοινωνικής αδικίας και στον σεβασμό προς τα άτομα που είναι διαφορετικά. Η κατανόηση της αξίας που έχει η διαφορετικότητα στη ζωή μας θα τους προσφέρει πολύτιμες εμπειρίες, ικανές να βοηθήσουν στην αλλαγή του τρόπου συμπεριφοράς και αντιμετώπισης της νέας πραγματικότητας.
Γιαννόγκονα, Α., Παπαχρήστος, Κ., Συλλιγαρδάκη, Α. (Μτφρ.). Αστέρη, Θ. (Επιμ.). Διεθνής Αμνηστία. (2007). Πρώτα Βήματα Εγχειρίδιο για τη Βασική Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Αθήνα: Πατάκη.
Πληροφορίες: Είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ανθρώπινη αξία, αξιοπρέπεια και τις ανθρώπινες σχέσεις. Η σημαντικότητα αυτού του βιβλίου εντοπίζεται στο ότι έρχεται να υποστηρίξει βιωματικά την εκπαίδευση ταυτόχρονα στη ζωή και στις σχέσεις μας (όσον αφορά στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή το θέμα της ανθρώπινης ταυτότητας και αξίας) και να διαμορφώσει έτσι μια ελκυστική προσέγγιση στην κατανόηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου για καθέναν από εμάς. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο μπορούμε να δούμε μ’ έναν τελείως διαφορετικό τρόπο την ειδησεογραφία και την παρουσίαση της επικαιρότητας που πολλές φορές θίγει θέματα με ρατσιστικά ή άλλα στερεότυπα, όχι μόνο στο πλαίσιο της χώρας μας αλλά και οικουμενικά. Η διαθεματικότητα και η διεπιστημονικότητα του πεδίου ειδησεογραφίας αναδεικνύεται πολύ καλά μέσα από το βιβλίο αυτό.
Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Αμνηστίας. Γιαννόγκονα, Α., Παπαχρήστος, Κ., Συλλιγαρδάκη, Α. (Μτφρ.). Αστέρη, Θ. (Επιμ.). (2007). Πρώτα βήματα. Εγχειρίδιο για τη βασική εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αθήνα: Πατάκη.
Πληροφορίες: Η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι τόσο θεμελιώδης για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ώστε μερικοί θεωρούν ότι σύντομα θα αποτελέσει τον τέταρτο βασικό άξονα της στοιχειώδους εκπαίδευσης στον πολιτισμό μας, ανάμεσα στην ανάγνωση, τη γραφή και την αρίθμηση. Η Διεθνής Αμνηστία αναπτύσσει δράση με σκοπό να εισαχθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα στα αναλυτικά προγράμματα όλων των χωρών και διακηρύσσει ότι η εκπαίδευση, ως θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου, είναι το κλειδί που ξεκλειδώνει όλα τα άλλα δικαιώματα.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί έναν οδηγό για τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, που θα ήθελαν να υποστηρίξουν την κουλτούρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην τάξη, στο σχολείο και στους συναδέλφους τους και περιέχει ένα πλήρες πρόγραμμα αρχικής εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα. Στηρίζεται σε υλικό που έχει διαμορφωθεί από εκπαιδευτικούς – μέλη της Διεθνούς Αμνηστίας και σήμερα αξιοποιείται από πληθώρα επαγγελματιών και ακτιβιστών του εκπαιδευτικού ή παιδαγωγικού χώρου σε δεκάδες χώρες και γλώσσες.
Περιλαμβάνει: Προτάσεις και ιδέες για την ενασχόληση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στο πλαίσιο διαθεματικών δραστηριοτήτων, παιχνιδιών και εργασιών.
Aluffi- Pentini, A. (2005). Διαπολιτισμικό εργαστήριο: «Υποδοχή, επικοινωνία και αλληλεπίδραση σε πολυπολιτισμικό εκπαιδευτικό περιβάλλον». Γκοβάρης, Χ. (Επιμ.). Τζουλιάνη, Μ. (Μτφρ.). (1η εκδ.). Αθήνα: Ατραπός.
Πληροφορίες: Αποτελεί εκπαιδευτικό υλικό για μια ολοκληρωμένη παρέμβαση μέσα στην τάξη για την υποδοχή παιδιών από άλλες χώρες. Η έμφαση δίνεται στο παιδί – μετανάστη, στην ανασύνθεση του παρελθόντος του, στη γνωριμία με την κουλτούρα της χώρας καταγωγής του και στο σχεδιασμό για το μέλλον του.
Περιλαμβάνει: 4 ενότητες και ένα σύνολο 40 ασκήσεων στα ακόλουθα θέματα: 1. Μετανάστευση και το αίσθημα της απώλειας. Το εργαστήριο της υποδοχής, 2. Μετανάστευση και ορατή διαφορετικότητα. Το εργαστήριο των εμπειριών, 3. Μετανάστευση και κουλτούρα. Το εργαστήριο της αμοιβαίας γνωριμίας, 4. Μετανάστευση και μέλλον. Η πρόταση του διαπολιτισμικού εργαστηρίου.
Κουμπή, Ε., Μπαφέ, Ν. & Παυλής, Μ. (2000). Ημερολόγιο πλοίου, Αρμενιστής 1900. Αθήνα: Κέντρο Εκπαίδευσης για την Πρόληψη της Χρήσης των Ναρκωτικών και την Προαγωγή της Υγείας, Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.- O.KA.NA.
Πληροφορίες: Το υλικό προορίζεται για μικρές ομάδες εφήβων στο χώρο της κοινότητας. Η παρέμβαση απευθύνεται σε εφήβους εκτός σχολικού χώρου, που δεν έχουν τη δυνατότητα ή τη διάθεση να ενταχθούν σε αντίστοιχα προγράμματα στο σχολείο. Κεντρικός άξονας, μέσα από συμμετοχικές και δημιουργικές διαδικασίες, είναι να προβληματιστούν και να επεξεργαστούν οι έφηβοι την εικόνα του εαυτού τους, τη διαφορετικότητα και τις ομοιότητες με τους άλλους (να αναγνωρίσουν ικανότητες και αδυναμίες, φόβους και αναστολές, να ελέγξουν παρορμητικές αντιδράσεις, να διαχειριστούν συναισθήματα, να συμφιλιωθούν με την αποδοχή ή απόρριψη των άλλων).
Fountain, S. (1994). Δραστηριότητες στηριγμένες σε εκπαιδευτικές προτάσεις της Unicef. Δικαίωμα μου. Ένας πρακτικός οδηγός για να μάθουμε για τα δικαιώματα του παιδιού.
Πληροφορίες: Το υλικό περιλαμβάνει 9 δραστηριότητες που σχετίζονται με τα δικαιώματα του παιδιού. Οι δραστηριότητες αυτές είναι απλές, εφαρμόζονται εύκολα στην τάξη, εμπεριέχουν συνεργασία, παιχνίδι και ομαδική συζήτηση.
Διαθέσιμο εδώ: sites.google.com
Εκπαιδευτικό υλικό για το ρατσισμό και τη διαφορετικότητα από το Κοινωνικό Καφενείο – Στέκι Κοινωνικών Λειτουργών (διαρκής ενημέρωση).
Διαθέσιμο εδώ: koinonikokafeneio.gr
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ
ΥΠ.Ε.Π.Θ., Δ/νση ΣΕΠΕΔ, ΕΙΝ-Αγωγή Υγείας. (2008). Εκπαιδευτικό υλικό: «Κυκλοφοριακή Αγωγή – Ατυχήματα». Αθήνα.
Πληροφορίες: Το παρόν υλικό έρχεται να εμπλουτίσει το εκπαιδευτικό υλικό για την κυκλοφοριακή αγωγή στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Κύριο στόχο έχει να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές στο θέμα της οδικής ασφάλειας, των μέσων μαζικής μεταφοράς και της πρόληψης ατυχημάτων. Τέλος, προτείνεται να πραγματοποιηθούν δυο συναντήσεις με τους γονείς των μαθητών, προκειμένου να εμπλακούν και οι ίδιοι στην εκπαιδευτική διαδικασία. Για το σκοπό αυτό στο Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού περιλαμβάνεται υλικό με προτάσεις και ιδέες σχετικά με το περιεχόμενο των δυο αυτών συναντήσεων.
Περιλαμβάνει: 1. Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού (6-8 ετών), 2. Τετράδιο μαθητή (6-8 ετών), 3. Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού (9-12 ετών), 4. Τετράδιο μαθητή (9-12 ετών).
ΥΠ.Ε.Π.Θ. – Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. – Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών. (-). Εκπαιδευτικό Υλικό: «Κυκλοφοριακή Αγωγή – Ατυχήματα». Αθήνα.
Πληροφορίες: Το εκπαιδευτικό υλικό κυκλοφοριακής αγωγής και πρόληψης των ατυχημάτων δομείται με μεθόδους και πρακτικές που βοηθούν τους μαθητές να εντοπίσουν τους παράγοντες που δημιουργούν τα προβλήματα και να εστιάσουν τις ενέργειες τους για να αλλάξουν και να τροποποιήσουν τις συμπεριφορές τους στην καθημερινή ζωή. Ενθαρρύνονται να παρατηρήσουν ότι οι αποφάσεις σε θέματα υγείας λαμβάνονται στο πλαίσιο άλλων επιλογών και ότι οι επιλογές αυτές επηρεάζονται, υποστηρίζονται, προωθούνται ή περιορίζονται από επιδράσεις της οικογένειας, των φίλων, της κουλτούρας και της κοινωνίας. Η πρόληψη των ατυχημάτων απαιτεί δράση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, μέσω στρατηγικών που συμπεριλαμβάνουν την τεχνολογία, τη νομική διάσταση και την εκπαίδευση. Στόχος, μέσα από αυτό το πληροφοριακό υλικό και τις πρακτικές δραστηριότητες, είναι να γνωρίσουν τα παιδιά και οι έφηβοι τις αιτίες των ατυχημάτων, να ευαισθητοποιηθούν όσον αφορά τους κινδύνους και τις επιπτώσεις τους και να υιοθετήσουν μια πιο ενεργή στάση πρόληψης και αντιμετώπισης τους.
Περιλαμβάνει: 1. Εγχειρίδιο καθηγητή, 2. Εγχειρίδιο μαθητή (11-14 ετών), 3. Εγχειρίδιο μαθητή (15-18 ετών).
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ
Μαρούδα – Χατζούλη, Α. (Επιμ.). ΥΠ.Ε.Π.Θ. Δ/νση ΣΕΠΕΔ – Ε.Ι.Ν, Ινστιτούτο Ψυχοκοινωνικής Ανάπτυξης. (2008). Εκπαιδευτικό Υλικό: Αγωγή Υγείας – Εθελοντισμός «Όλοι για όλους». Αθήνα.
Πληροφορίες: Το εκπαιδευτικό υλικό γεννήθηκε μέσα από τη μακρόχρονη εμπειρία της συγγραφικής ομάδας σε θέματα δραστηριοτήτων που αφορούν τη σχολική ηλικία και την εμψύχωση βιωματικών ομάδων. Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει είναι ότι αποτελεί ένα πλήρες εγχειρίδιο για τους εκπαιδευτικούς για την ανάπτυξη της εθελοντικής δραστηριότητας. Κύριος στόχος του είναι η ενδυνάμωση και η ανάπτυξη της κοινωνικής ευαισθητοποίησης και του κοινωνικού ενδιαφέροντος σε παιδιά σχολικής ηλικίας, με απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση των παιδιών – πολιτών σε ενεργούς πολίτες της κοινωνίας.
Περιλαμβάνει: 1. Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού για μαθητές 8-10 ετών, 2. Τετράδιο μαθητή 8-10 ετών (φύλλα δραστηριοτήτων).
ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ – ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Αγωγή Υγείας Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αν. Θεσσαλονίκης. Κέντρο πρόληψης & Ενημέρωσης για τις Εξαρτησιογόνες Ουσίες «ΣΕΙΡΙΟΣ» Δ. Θεσσαλονίκης. (2007). Μ’ αγαπά… δε μ’ αγαπά. Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο διαπραγματεύεται βασικά θεωρητικά ζητήματα γύρω από τις διαφυλικές σχέσεις και τη σεξουαλική αγωγή, τα οποία πρέπει να έχει υπόψη του κάθε εκπαιδευτικός, όχι μόνο στην περίπτωση που επιθυμεί να δουλέψει ένα ανάλογο πρόγραμμα με μαθητές, αλλά και προκειμένου να είναι σε θέση να χειρίζεται περιπτώσεις που πιθανόν ανακύπτουν μέσα στην τάξη, αφού η καθημερινότητά του είναι συνυφασμένη με τους έφηβους και τα ζητήματα που τους απασχολούν. Θέματα, όπως αυτό των διαφυλικών σχέσεων και της σεξουαλικής αγωγής, ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τους εφήβους και υπάρχει δυνατότητα προσέγγισης τους μέσα στην τάξη. Στην “εκπαίδευση” των μαθητών επιλέχθηκε σαν εργαλείο δουλειάς κυρίως η βιωματική μάθηση, που στηρίζεται στο βίωμα, την εμπειρία. Στο δεύτερο μέρος είναι καταγεγραμμένες οι ασκήσεις τις οποίες δούλεψαν οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα εκπαιδευτικοί.
Ασκητής, Ε. Α. (2007). Σεξουαλική Αγωγή και Διαφυλικές Σχέσεις. Αθήνα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Δ/νση Συμβουλευτικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων – Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας. Ελληνική Εταιρία Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας.
Πληροφορίες: Το πρόγραμμα «Σεξουαλική Αγωγή και Διαφυλικές Σχέσεις» έγινε με στόχο να συμβάλλει στην προαγωγή της ψυχικής και της σεξουαλικής υγείας στο σχολείο, καθώς η σχολική κοινότητα θεωρείται κατάλληλη για να λάβει το παιδί τα πρώτα ερεθίσματα που θα συντελέσουν στην ομαλή ψυχοσεξουαλική του ανάπτυξη. Η προσπάθεια αυτή επιδιώκει να δώσει στο παιδί ηλικίας 8-12 ετών τη δυνατότητα να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να μάθει για το άλλο φύλο και τις σχέσεις που αναπτύσσει με τα σημαντικά πρόσωπα της ζωής του, καθώς και να το προετοιμαστεί για τις αλλαγές που θα ακολουθήσουν στην εφηβεία. Το πρόγραμμα, συνδυάζοντας την επιστημονική γνώση με τη βιωματική προσέγγιση και δίνοντας στο παιδί κεντρικό ρόλο, θέτει τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε να αναπτύξει – επεξεργαστεί το παιδί θέματα που αφορούν στη σύνθετη έννοια της σεξουαλικότητας. Ο εκπαιδευτικός, ως συντονιστής, διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή και την αλληλεπίδραση των παιδιών.
Περιλαμβάνει: 1. Εγχειρίδιο εκπαιδευτικού για μαθητές 6-8 ετών, 2. Τετράδιο μαθητών 6-8 ετών, 3. Εγχειρίδιο εκπαιδευτικού για μαθητές 9-12 ετών, 4. Τετράδιο μαθητών 9-12 ετών.
Δ/νση Σπουδών Δ.Ε. ΥΠ.Ε.Π.Θ. – Γραφείο Αγωγής Υγείας – Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας – Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας. Αγωγή Υγείας. (2000). Σεξουαλική Αγωγή – Διαφυλικές Σχέσεις. Αθήνα.
Πληροφορίες: Το εκπαιδευτικό πακέτο απευθύνεται σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ασχολείται με τη σεξουαλική αγωγή, στα πλαίσια της Αγωγής Υγείας. Το υλικό είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο ώστε ο εκπαιδευτικός να μπορεί να πραγματοποιήσει τις δραστηριότητες που προτείνονται μέσα στην τάξη ή σε ομάδα μαθητών και απευθύνεται σε ηλικίες 11-14 ετών.
Περιλαμβάνει: 1. Βιβλίο του καθηγητή: το οποίο απαρτίζεται από δυο μέρη. Στο πρώτο μέρος θα βρείτε επιστημονικές πληροφορίες για το θέμα της σεξουαλικής αγωγής, ενώ στο δεύτερο περιγράφονται αναλυτικά οι δραστηριότητες και τα παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με τα παιδιά. Πριν από τις δραστηριότητες περιγράφονται οι μέθοδοι και οι τεχνικές που θα χρησιμοποιήσετε. 2. Τετράδιο του μαθητή: αποτελεί συμπλήρωμα του βιβλίου του καθηγητή. Για κάθε δραστηριότητα στο βιβλίο του καθηγητή υπάρχει το αντίστοιχο φύλλο εργασίας, στο τετράδιο του μαθητή. Το τετράδιο δεν δίνεται στους μαθητές. Δίνονται στους μαθητές φωτοτυπίες του συγκεκριμένου φύλλο εργασίας όταν και εάν χρειάζεται για την πραγματοποίηση της δραστηριότητας.
Διαθέσιμο εδώ: symvstathmos.files.wordpress.com