Η έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές διεξήχθει στην Ελλάδα στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής έρευνας ESPAD, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 40 χώρες.
Πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης, συντονίστηκε από τον Σουηδικό οργανισμό CAN, επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερα χρόνια και αφορά δεκαεξάχρονους μαθητές.
Στη χώρα μας η έρευνα αποτέλεσε συνέχεια των αντίστοιχων πανελλήνιων ερευνών που ξεκίνησαν το 1984. Την ευθύνη διεξαγωγής της είχε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.) και υλοποιήθηκε πανελλαδικά σε συνεργασία με τον Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών (Ο.ΚΑ.ΝΑ.) και τα κατά τόπους Κέντρα Πρόληψης του ΟΚΑΝΑ - Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Συμμετείχαν σε αυτήν 35.000 μαθητές περίπου, ηλικίας 13 - 18 ετών.
Ειδικότερα, στο Νομό Ηρακλείου η υλοποίηση της έρευνας έγινε από το ΚΕΣΑΝ - Κέντρο Πρόληψης και συμμετείχαν σε αυτήν δειγματοληπτικά 6 Γυμνάσια και 6 Λύκεια, σε σύνολο 700 μαθητών περίπου.
Ημερομηνία έναρξης: 01 Μαρτίου 2011. Ημερομηνία λήξης: 29 Μαρτίου 2011.
Στόχοι της έρευνας:
Κύριοι στόχοι της έρευνας ήταν η συλλογή πληροφοριών για:
-την έκταση της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών από τους εφήβους.
-τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που συνδέονται με τη χρήση.
-τον τρόπο ζωής των εφήβων.
-τον εντοπισμό συμπεριφορών και ομάδων υψηλού κινδύνου.
-την κατάσταση των εφήβων στη χώρα μας σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ.
Συμβολή της έρευνας:
Οι πληροφορίες που θα συλλεγούν από την έρευνα θα συμβάλλουν στο σχεδιασμό αποτελεσματικών πολιτικών για την πρόληψη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών και την προαγωγή της υγείας των νέων.
Σημασία της έρευνας:
Η έρευνα έχει διεθνή αναγνώριση, ως έγκυρη πηγή πληροφοριών για τη χρήση ουσιών και γενικότερα τον τρόπο ζωής των εφήβων. Βοηθά να καταγραφούν και να κατανοηθούν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και τις συμπεριφορές στο πλαίσιο του συνεχούς μεταβαλλόμενου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος. Επιτρέπει συγκρίσεις μεταξύ των χωρών αυτών, αυξάνοντας την κατανόηση των φαινομένων που μελετά. Τα στοιχεία της έρευνας χρησιμοποιούνται από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά (EMCDDA), για την απεικόνιση του προβλήματος της χρήσης ναρκωτικών στην Ευρώπη.
Δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων:
Τα αποτελέσματα της έρευνας γίνονται ευρύτατα γνωστά προσεγγίζοντας όλους τους άμεσα ή έμμεσα ενδιαφερόμενους (επιστήμονες, πολιτικούς, εκπαιδευτικούς, γονείς, ευρύτερο κοινό), μέσω της έκδοσης εκθέσεων, της ευρωπαϊκής έκθεσης, της έκθεσης του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης & Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΠΕΠΝ), της έκθεσης του EMCDDA, συνεντεύξεων τύπου, ιστοσελίδων, φυλλαδίων, επιστημονικών ανακοινώσεων.
Μέθοδος διεξαγωγής:
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με την άδεια του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Απαραίτητη για την υλοποίησή της ήταν η συγκατάθεση της Διεύθυνσης των σχολείων, των μαθητών και των γονιών τους. Τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν με ανώνυμα ερωτηματολόγια, που συμπληρώναν οι μαθητές μέσα στις τάξεις τους, με την εποπτεία ερευνητών.
Ερωτηματολόγιο:
Το ερωτηματολόγιο κάλυπτε τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:
-κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά.
-χρήση καπνού, οινοπνευματωδών, παράνομων ουσιών (ναρκωτικά).
-αντιλήψεις και στάσεις για τις ουσίες.
-ψυχική υγεία και αποκλίνουσα συμπεριφορά.
-οικογενειακό, σχολικό και φιλικό περιβάλλον.
-ελεύθερος χρόνος και εξωσχολικές δραστηριότητες.